kantoor Netwerkhuis Hiëronymus • Sint-Niklaas

De opdrachtgever, Netwerk Hiëronymus vzw, een expertise- en dienstencentrum dat ondersteuning geeft aan een scholengroep, psychiatrisch centrum en een zorginstelling, wilde een duurzaam, circulair gebouw bouwen dat als case studie kan dienen voor toekomstige projecten. Op een site waar reeds zusterverenigingen zich bevinden, zoals een beschutte werkplaats, kregen wij de opdracht om een gebouw te ontwerpen dat aanpasbaar, circulair en flexibel wordt opgebouwd met oog op de toekomst.

Het perceel was eerder klein, voor het beoogde programma en het gewenste gabariet was dat van een standaard woning: twee bouwlagen met hellend dak of een teruggetrokken derde verdieping. Om dat we echter een zo compact mogelijk volume wilden creëren en, in het kader van aanpasbaarheid in de toekomst, voldoende hoge verdiepingshoogten te creëren. Stelden wij een blokvolume voor, met een kroonlijsthoogte die iets hoger is dan standaard. De functies worden intern georganiseerd via een split-levelsysteem, dat ook volledig uitneembaar is opgevat. Op deze manier zijn de technieken van de sanitaire ruimtes goed bereikbaar via een kruipruimte, die als dubbel gebruik als berging kan worden ingericht, en konden we onder het dak nog een technische ruimte maken. De centrale koker die aansluit op deze berging is toegankelijk van de buitenzijde wat onderhoud vergemakkelijkt.

Circulaire principes

Het gebouw is opgevat volgens de principes van 6S en universal design. Dat wil zeggen dat zowel de dragende constructie, de buitenschil, de binnenindeling en de technieken van elkaar gescheiden worden. Als men de afvalproductie tijdens de gebruiksfase van het gebouw wil beperken dan is het essentieel om er bij het ontwerp van het gebouw voor te zorgen dat de elementen met een langere verwachte levensduur (bv. structurele elementen) goed gescheiden zijn van elementen waarvan de verwachte levensduur korter is (bv. scheidingselementen). Tegelijk zijn de meeste onderdelen van het gebouw op langere termijn demonteerbaar, om – indien nodig- op een zo eenvoudig mogelijke manier vervangen te kunnen worden. Door veranderingsgericht te ontwerpen, zorgen we ervoor dat het gebouw wijzigende noden en wensen van de gebruikers en zelfs de maatschappij kan ondersteunen, niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst. Een gebouw is namelijk geen statisch gegeven. We creëren op deze manier een doorgedreven circulair gebouw.

Universal Design ondersteund dit, het betekent dan niet alleen dat er personen met een lichamelijke beperking alle functies in het gebouw kunnen gebruiken. Het betekent eveneens dat het gebouw, eenvoudig kan gewijzigd worden naar een ander gebruik en andere doeleinden, bijvoorbeeld onderwijs, zorg of wonen.

Materiaalefficiëntie

Voor de constructie van het gebouw streven we naar en minimale ecologische voetafdruk. We vertrekken van een structuur in CLT, met een logische maatvoering die vrij invulbaar is en losgekoppeld wordt van de afwerkingslagen. Door te werken met CLT kan het gebouw maximaal geprefabriceerd worden om een snelle bouwtijd te kunnen garanderen. Deze ‘droge’ constructie zorgt voor een snel en duurzaam bouwproces, met een lage CO2 impact, laag gewicht, en de mogelijkheid om ruwbouw is afbouw toe te passen wat het aandeel materialen verminderd.

De gevelafwerking wordt in witte vezelcementplaten voorzien. De raam- en deuropeningen volgen een strak ritme dat volgt uit de afmetingen van de gevelpanelen zodat we snijverlies vermijden. De blauwe accenten en het verspringen van de gevelopeningen zorgen toch voor een speelse verschijning van het netwerkhuis. We voorzien ook plaatselijk versteviging om inheemse planten op de gevel te laten groeien, volgend het principe natuurinclusief bouwen. Op de manier trachten we kleine vogels en insecten ook een thuis te geven in ons gebouw.

De ramen worden op zodanige manier bevestigd aan de CLT dat ze later eenvoudig te verwijderen zijn en door de bevestiging aan de buitenzijde te voorzien, vermijden we aan de binnenzijde een bekleding van de dagkanten. Dat bespaart opnieuw materiaal.

Aan de achterzijde wordt een stalen terras voorzien in een zelfdragende structuur. Deze wordt dubbel gebruikt als zonnewering en draagstructuur voor klim- en hangplanten.

De binnenwanden zijn uitgevoerd in eenvoudig te demonteren lichte wanden. De douche- en toiletruimtes zijn afgewerkt met gerecycleerde panelen uit PET flessen.

Het gebouw is ontworpen met de ambitie om energieneutraal te zijn. Dit wordt bereikt door een combinatie van een performante gebouwschil en zowel actieve als passieve duurzame technieken. Het resultaat is een voorbeeld van circulair en duurzaam bouwen, dat niet alleen voldoet aan de eisen van de opdrachtgever, maar zijn impact op de omgeving zo veel mogelijk minimaliseert.