renovatie van een burgerwoning • Sint-Niklaas

Een burgerwoning herademt: renovatie als precisiewerk

In de autoluwe winkel-wandellus van Sint-Niklaas staat een burgerwoning die, ondanks haar charmante gevel, jarenlang werd bepaald door donkere, versnipperde ruimtes en een zwakke relatie met de tuin. De recente renovatie kiest niet voor uitbreiding of monumentale ingrepen, maar voor een interne hertekening die de kwaliteiten van het bestaande maximaal activeert. Het resultaat is een subtiele maar grondige transformatie, gedragen door licht, materiaalhergebruik en minimale structurele ingrepen.

De woning was ruim, maar het gelijkvloers was onhandig ingedeeld. De leefruimte had wel contact met de dieper gelegen tuin, maar een afdak blokkeerde het zonlicht, waardoor de grote ruimte klein en omsloten aanvoelde. De keuken, enkel bereikbaar via een tussenkamer en de gang, was compact en moeilijk bruikbaar. De monumentale marmeren haard gaf de tussenkamer karakter, maar daarmee waren ook meteen de troeven van deze plek benoemd. De opdracht bestond erin de ruimtes te optimaliseren zodat er opnieuw minstens vijftig jaar comfortabel gewoond kan worden. De kleine tuin biedt net genoeg ruimte om te spelen, maar een overdekt terras was voor de bouwheer essentieel. Het vormt een overgang tussen binnen en buiten en blijft, dankzij zijn lichte en open structuur, genereus in lichttoetreding. De achtergevel speelt hierin een sleutelrol: die werd volledig geïsoleerd en materieel gedifferentieerd afgewerkt. Steenstrips op het gelijkvloers verankeren de woning in het tuinlandschap, terwijl een lichte crepi op de verdieping de verticale geleding verzacht. Nieuwe funderingen werden bewust vermeden; alle ingrepen bleven licht en respectvol voor de bestaande structuur.

Binnenin bleven de ingrepen minimaal. De opening tussen keuken en leefruimte werd vergroot om zichtlijnen te verlengen en daglicht dieper in het huis te trekken. Hoewel de doorbraak amper één meter breed is, bevond ze zich net op een kritieke dragende hoek van het gebouw. Een stalen constructie, die afdraait op de kelderwanden, vangt de belasting op. Er werden verschillende ontwerpen voor de leefkeuken onderzocht, telkens met behoud van de monumentale haard als uitgangspunt. Uiteindelijk bleken deze indelingen niet passend voor de leefwijze van een jong gezin. Daarom werd het marmer hergebruikt in het ontwerp van de keuken en in de kasten van de zithoek. De tegels die onder het vinyl van de tussenkamer opdoken, kregen een nieuw leven in de ouderbadkamer.
De vloer op volle grond werd geïsoleerd en voorzien van vloerverwarming. De volledige elektriciteit werd vernieuwd en een nieuw ventilatiesysteem geplaatst, maar steeds met zorg voor het behoud van waardevolle elementen. Het toilet op het gelijkvloers werd vernieuwd, maar handenwasser, tegels en deur bleven behouden. De marmeren plint in de inkomhal werd zorgvuldig uitgebroken en teruggeplaatst, en ook de marmeren trappen bleven intact. Op de verdieping werden de gietijzeren radiatoren, de lavabo’s, de binnendeuren, de ingemaakte kasten en het parket bewaard. Hoewel de dakstructuur ongewijzigd bleef, wilde de bouwheer regenwater recupereren. Omdat een regenwaterput in de volledig ommuurde stadstuin technisch onmogelijk was, werden drie kunststofputten in de kelder geplaatst. Ze werden via een tijdelijke opening in de achtergevel binnengebracht.

Deze renovatie bewijst dat architecturale vernieuwing geen synoniem hoeft te zijn van uitbreiden of opschalen. Met lichte, doordachte ingrepen en een diep respect voor het bestaande herwint de burgerwoning haar ruimtelijke helderheid én haar ziel. Het resultaat is een woning die tijdloos aanvoelt: stevig geworteld in haar geschiedenis, maar volledig afgestemd op hedendaags wooncomfort.